Geniaal, maar met te korte arm (Moriae encomium, sive Stultitiae laus)(5)

Wie in godsnaam leest nog in het boek Makkabeën? Toch viel mijn oog laatst op een hartverscheurend hoofdstuk over de marteldood van zeven broers en hun moeder die weigeren hun joodse cultuur af te zweren.
Voor cultuur hebben we allemaal veel over, maar dit verhaal vertelt uitvoerig dat de broers en hun moeder moeten toekijken hoe ze de één na de ander op grotesk gedetailleerd beschreven wijze vermoord worden. Een martelpauze wordt nog ingelast, waarbij de moeder de kans wordt geboden om haar laatste driejarige zoon te motiveren zijn joodse cultuur af te vallen om zijn leven te behouden. Daarin heeft de moeder weinig zin want ze stelt de driejarige voor de keuze om zijn cultuur te verzaken en niet langer haar zoon te zijn of een voorbeeld te nemen aan zijn broers en zichzelf. Want in haar visie heeft ze wel haar kind gedragen maar is het de cultuur die hem zijn leven geschonken heeft. Het kind hecht aan de mening van zijn moeder en allen kennen tenslotte een monsterlijk einde. Door dit soort gebeurtenissen verenigden voorheen in verspreidde groeperingen levende groepen zich tegen de machthebbers.
Een merkwaardig maar leerrijk verhaal. In het strijdperk van waardevolle ideeën is het nooit productief om de mensen die het ene of het andere uitdragen te vernietigen. Maar terwijl de wassende maan het verleden wegspoelt duiken de frisse ideeën weer op uit het duister waarin ze verzonken lagen. Zo lang we maar naar de goede raad van onze moeder luisteren en de komboloi blijven graag zien.