17 december 2013

Daens 175 - Herdenking van de intellectuele nalatenschap van de gebroeders Daens te Aalst.

In 2014 herdenkt Vlaanderen de Groote Oorlog die honderd jaar geleden over het Europese continent raasde. Vooral in West-Vlaanderen is de herinnering aan dit gebeuren ingegroefd in de bodem met talloze indrukwekkende sporen die vandaag een culturele herinnering vormen voor de strijd die de wereld onherroepelijk veranderd heeft.
 

In Oost-Vlaanderen zijn deze littekens vooral onderhuids aanwezig, waardoor het hele 'oorlogsherdenkingsgebeuren' vanzelfsprekend bescheidener blijft. Daarentegen is Oost-Vlaanderen bezaaid met cultuurinstellingen en landmarks die verwijzen naar die andere, verborgen Groote Oorlog die de sociale strijd is geweest. Deze strijd die tegemoet kwam aan de ideeën van de Verlichtingsfilosofen die volledig gefnuikt waren geweest in de maalstroom van de industriële revolutie, maar tenslotte ergens onder de mistige stofwolk van bommen en soldaten op het oorlogsfront gelijktijdig beslecht werd met de wapens van WOI.
Het is in die 'Groote Oorlog' dat de gebroeders Daens een cruciale voortrekkersrol hebben gespeeld en hun strijdpunten van toen bepalen mee ( en vandaag misschien méér dan ooit) de actualiteit op vlak van economie, politiek en cultuur.

Daens 175 - Dank Daens!


Het lijkt bijgevolg niet meer dan terecht dat het Daensfonds in 2014 op verschillende plaatsen in Vlaanderen en Nederland uitpakt met de herdenking van de intellectuele nalatenschap van de gebroeders Daens in de streek rond Aalst.

14 december 2013

05 december 2013

Geven aan/ geven om



GEVEN OM …
De crisis volhardt in de boosheid en iedereen blijft hardnekkig de Zwarte Piet doorspelen, wie de onvermijdelijke rekening zal betalen valt te beklagen. U kent dat misschien, moeders die praten over hun zonen. Recent was ik op een feestje te gast, waar ik mocht vernemen dat die betreffende zoon het blijkbaar zo ver had gebracht als zonen dat meestal doen. In tegenstelling tot mij had hij geen tijd verspild met het behalen van Master-diploma’s, maar was na een wilde ontpuberingsfase met wat ondersteuning van ouders en de bank gestart als ondernemer.  Daarbij vond de moeder het nodig me te melden dat het duidelijk een schande was dat àl die werklozen àl dat geld kregen om zomaar thuis te zitten, terwijl haar ondernemende zoon gerust werk kon aanbieden aan een vijftal werknemers … voorlopig moest hij het stellen met slechts een drietal werkwillige Polen! Die verbleven nooit een volledige maand in ons land en stelden zich dus als tijdelijke werknemers tevreden met een brutoloon van elk ongeveer 700 €. Dat schijnt voor hen voldoende te zijn, omdat leven in Polen nu eenmaal goedkoper is … Nieuwsgierig vroeg ik hoe ( en waar) deze mensen dan leefden in die weken per maand dat ze in België verbleven, want hiér is het leven toch duurder. Verschrikte blik en ijzingwekkende stilte, dat moest ze nog eens navragen aan haar zoon.

En of ze het echt onbegrijpelijk vond dat iemand die hiér leeft voor dat brutoloon eigenlijk niet kan gaan werken tenzij je bereid bent je personeel de problemen in te jagen (armoede, honger, ziekte, …). Daarmee ging ze duidelijk al niet akkoord: in haar ogen bleven de werklozen hier lui. Dus stelde ik haar de vraag of haar twee kleinkinderen eens ze volwassen waren in het eigen bedrijf of een ander aan de slag zouden gaan … aan 700 € brutoloon? Verbijsterde, vernietigende blik in bliksemende ogen: ‘ Natuurlijk niet, als kinderen van een succesvol ondernemer zal hun vader wel zorgen dat ze later een goedbetaalde job hebben’. Waarom, probeerde ik nog even, kan hij zijn personeel trouwens geen normaal loon betalen? Dat antwoord was resoluut: dan zou hij nooit genoeg opdrachten binnenhalen om te kunnen blijven werken en dus failliet gaan! ( … en dus werkloos worden, dacht ik stiekem).

Wat een systeem! Omdat de ouders wat spaargeld voorzien hebben kan de zoon bijkomend geld lenen om ‘ondernemer’ te worden. Om te kunnen ondernemen heeft hij bekwaam personeel nodig, maar omdat hij klanten moet hebben kan hij dit personeel niet betalen … en dus worden de jobs van dit personeel ‘knelpuntberoepen’ waarvoor werklozen moeten geactiveerd of buitenlanders ingevoerd worden. Vroeger gingen bedrijven die onmogelijk binnen enige tijd rendabel kúnnen worden simpelweg uit de markt, maar vandaag worden in Vlaanderen dit soort Dimitri-Detremmeries en Fernanden-Costermansen geïdealiseerd en zelfs verder ondersteund … want specifieke overheidsdiensten voorzien hen naar hartenlust van ‘kosteloos’ personeel uit een bataljon werklozen. Zodoende kunnen dit type bedrijfsmodellen de reguliere economie volledig uit de markt concurreren met nóg meer werklozen tot gevolg. Als je't mij vraagt verdient wie positief spreekt/denkt over dit ‘activeringsbeleid’ geen applaus, want het is geen antwoord op de crisis in Europa: HET IS DE CRISIS IN EUROPA!


Komboloi - Sinterklaas




















GEVEN AAN …

Het gaat echter niet alleen om koude cijfers, maar ook om het falen van hoogwaardige idealen, denk ik.
En dat brengt me bij het grote ‘Europese project’, het cadeau van de Verlichting, die startte uit de rijke cultuur van universiteiten waarbinnen de humanistische streefdoelen de basis legden voor de Verlichtingsgedachte met de ‘Universele verklaring van de rechten van de mens’ als apotheose.

Deze basisrechten zijn belangrijk omdat ze het idee ondersteunen dat we op Europees grondgebied ‘vrije mensen’ hebben. Vrijheid in de letterlijke zin van het woord: het recht om door de gemeenschap te worden gevrijwaard voor absolute armoede. Mensen die vandaag geen passend inkomen hebben ‘genieten’ daarom een zogeheten leefloon als  enige garantie dat ze nooit in de situatie komen iemands 'lijfeigene of slaaf' te worden, maar ten allen tijde 'vrij' kunnen beslissen. Om te voldoen aan die vrijheidsbeginselen zou het verkrijgen van dit leefloon 1. absoluut moeten zijn en 2. afdoende om te kunnen overleven zonder bijkomende schulden te maken.
Het idee dat mensen in ruil voor het ontvangen van zo’n ‘leefloon’ verplichte arbeid zouden moeten verrichten is volgens mij volstrekt in strijd met de universele grondbeginselen, die ook door Nederland en België geratificeerd werden en tenminste voor Belgen het recht op ‘arbeid, de vrije keuze van beroep en goede werkomstandigheden, het stakingsrecht en het recht om een vakvereniging op te richten of erbij aan te sluiten, het recht op sociale zekerheid, het recht op een aanvaardbare levensstandaard (waaronder begrepen voeding, huisvesting, geschikte sociale diensten en geneeskundige voorzieningen’ moet waarborgen. Wat men het ‘activeringsbeleid’ noemt, kan volgens mij niet anders bekeken worden als een radicale ondermijning van deze universele basisrechten die de staat en in het verlengde daarvan de EU zouden moeten garanderen.

Het lijkt mij ook volstrekt onbegrijpelijk dat dit plaats grijpt in een land zoals Nederland, dat met het Gerechtshof in Den Haag andere landen de les gaat lezen over het schenden van de rechten op de menselijkheid. Ik vind dat mensen die geen werk hebben leefloon zouden moeten ontvangen, omdat dit een universeel mensenrecht is in Europa. En dat dus ‘werklozen’ verplicht zouden moeten zijn om niét te werken op voorwaarde dat ze het netto inkomen hebben dat tegemoet komt aan de door de overheid vastgestelde armoedegrens. Anders moeten de EU-landen maar zeggen de ‘universele verklaring van de economische, sociale en culturele grondrechten’ niet langer te onderschrijven, het gerechtshof in Den Haag opzeggen en stellen dat het lijfeigenschap van het Ancien Regime terug een legitieme optie is. Dat klinkt misschien hoogdravend, maar ik ben van mening dat de realiteit zijn rechten heeft en een andere interpretatie van de gang van zaken de waarheid geweld aandoet.
OMGEVEN OF AANGEVEN
Voor andere landen wil ik mij niet uitspreken, maar het giftige aan dit hele proces in deelstaat Vlaanderen vind ik persoonlijk dat de betoogde ‘activering’ inspeelt op een volledig misplaatst gevoel van egoïsme. Er wordt geïnsinueerd dat werklozen ‘zomaar’ geld krijgen, terwijl werkenden ‘voor elke cent’ moeten gaan werken. Nu is dat in een overweldigende hoeveelheid gevallen volstrekt onwaar. Om te beginnen zijn er de mensen die buiten de categorie van de beroepsbevolking vallen ( zoals vele kinderen en gepensioneerden), daarnaast is er nog 35% van de beroepsbevolking die zijn volledige arbeidsinkomen van de overheid krijgt. Recent was er nog de groene-energiesector in de aandacht, maar er zijn ook delen van de voedingsindustrie, de sierteelt- en de landbouwsector die volop geld in het laatje krijgen vanuit de overheid.

Een voorbeeld? Nemen we nu een vaak genoemd ‘werkgelegenheidsicoon’: de auto-industrie. Nu heb ik op basis van informatie via krantenberichten eens berekend hoeveel de rechtstreekse (!) steun in de loop van een periode van 12 jaar is geweest voor alle werknemers in de Vlaamse auto-industrie.
Wel, dat heeft ons 0,13 €/per jaar en per Vlaming gekost àls je ervan uitgaat dat die werkenden géén enkele vorm van tijdskrediet of bijkomende betaalde vrijstellingen zoals zwangerschap- of ouderschapsverlof genoten. Hadden diezelfde hoeveelheid mensen werkloos geweest dan hadden ze met een gemiddelde uitkering ( d.w.z. dat ze àllen alleenstaand zonder kinderen zouden zijn voor 12 jaar lang) ons  0,17 €/per jaar en per Vlaming gekost. ( mail me en ik stuur u graag de cijfers door).

Dit voorbeeld uit de auto-industrie toont het wat mij betreft mooi aan: is het een goéde zaak dat de overheid bedrijven kansen biedt op voorwaarde dat ze werkgelegenheid scheppen? ABSOLUUT!
Betekent het dat u die ‘werkt’ minder geld toegestopt krijgt dan de werkzoekende met een uitkering: (behoudens enkele verwaarloosbare uitzonderingen) ABSOLUUT NIET!


De vraag die we over ‘activering van werklozen’ moeten durven stellen is de volgende: als men in nazi-Duitsland bepaalde mensengroepen waarvoor de maatschappij op korte termijn geen ‘oplossing’ zag ( mindervaliden, politieke tegenstrevers, homoseksuelen, joden, zigeuners) naar ‘opvoedingskampen’ ( trajectbegeleiding) of naar werkkampen ( ‘activering’) stuurde, moeten we dat dan ànders zien omdat het met dat soort oplossingen uiteindelijk héél erg fout is uitgedraaid? Waarom zou het met dit huidige model anders uitdraaien dan met de nazi-kampen? Verloren we alweer het geloof in ons Westerse project om vrije, geluk-nastrevende mensen na te streven?

MIJN GEDACHT: GEVEN AAN IS GEVEN OM en waar mensen geven om elkaar, geven ze aan elkaar! Stop dus deze intocht van de slavernij, Sinterklaas!

Binnenkort zijn er verkiezingen en aangezien er geen partijen zijn die bovenstaande gedachten onderschrijven, hoop ik op zijn minst gebruik te kunnen maken van dat andere mooie recht: het algemeen enkelvoudig stemrecht. Ik wens dat de media ons dit keer bij de peilingen ook per lijst en in het geheel een overzicht zal geven van ‘verzetskandidaten’, ofte kandidaten die volgens de peilingen of lijstplaatsing ONMOGELIJK verkozen kunnen raken. Op dié mensen wil ik deze keer graag stemmen. 

© Deze tekst geeft een evocatie van persoonlijke visies en impressies daarvan waarmee de auteur geen werkelijkheid beschrijft, waar uit volgt dat elk mogelijk verband met reële feiten of meningen berust op onbedoeld toeval. 
 

29 oktober 2013

HALLOWEEN 2014

HALLOWEEN 2014!
Toen in 2011 de Arabische lente uitbrak, was ik toevallig bezig met het lezen van ‘Het Kapitaal’ van Karl Marx. Het effect van het economisch systeem op ons dagelijks leven boeide me. Mede daardoor werd ik diep geraakt door het verhaal van Bouazizi, omdat het symbool staat voor het falen van de Verlichtingsgedachte, waar sinds de Franse en Amerikaanse revolutie in meer- of mindere mate het idee van de zelfverwezenlijking van het individu als hoogste ideaal gold. Bouazizi, de Tunesiër die de Arabische lente zou doen losbarsten, had ondanks een moeilijke sociale achtergrond àlles in het werk gesteld om hard te studeren en hard te werken en overal het maximum uit te halen, maar was in 2011 intelligent en ondernemend genoeg om te bemerken dat de maatschappij hem nooit zijn pursuit of Happiness zou gunnen. Dat hij zichzelf overgoot met benzine die hij netjes had gekocht en zichzelf in brand stak met een aansteker die hij geleend had bij omstaanders, vond ik frappant: geen enkel teken van actief verzet, geen terrorisme. Het was veeleer een vorm van geweldloos verzet zoals Gandhi promootte … en de geschiedenis toont aan dat de impact niet groter had kunnen zijn. Voor mijn blog trachtte ik mijn gedachten te ordenen voor een compact bericht, maar in overmand door een creatieve revolutie maakte ik in een vlaag van waanzin een stripverhaal van 64 pagina’s getiteld ‘Halloween’. 
De Arabische Lente werd een feit, maar ik kreeg ondertussen de kans op een boeiende, erg drukke professionele uitdaging, waardoor het stripverhaal in de schuif verdween.

Hoe ik het zal doen weet ik nog niet helemaal zeker, maar tegen Halloween 2014 zou ik het graag gepubliceerd zien. Dat dit zal lukken, kan ik nog niet garanderen maar het zou me verheugen als jij als lid van deze Facebookgroep wil aftellen tot die dag. Ik zal het minder saai maken door geregeld stukjes tekenwerk, tekst of toepasselijke links, te posten.
U bent uitgever en hebt tips om het uit te geven: ballenvanbacchus@hotmail.com of wordt Facebookvriend!
Het stripverhaal is opgedragen aan Tarek al-Tayeb Mohamed Bouazizi ( Geboren 1984 – overleden 2011). Laten we samen de lente levend houden tot de volgende Halloween!

23 oktober 2013

Laten we elkaar toch niet de 'Zwarte Piet' doorspelen.

De hele heisa rond 'Zwarte Piet' boeide me eerst maar matig. Natuurlijk ben ik enorm onder de indruk van deze eigenlijk onschuldige discussie en het feit dat de snelst groeiende facebookgroep tot op heden het thema van 'Zwarte Piet' heeft.

Maar in de loop van deze namiddag vond ik het steeds boeiender worden. Het probleem van 'Zwarte Piet' heeft niets te zien met Sint-Nicolaas, maar met het Sinterklaasfeest. Het bewijs moet onder andere worden gezocht in een boeiend feit: Sinterklaas ( de heilige) komt helemaal niet uit Spanje. In onze Sinterklaas-traditie doet hij dat duidelijk wél. De traditie bundelt een hele reeks katholieke, heidense en volkse elementen, maar het 'feest' zoals we het kennen zou ontstaan zijn in de tijd van Keizer Karel ( 1500 - 1558). Deze keizer was afkomstig uit de Nederlanden, maar vestigde zich in 'Spanje'. In 1506 erfde hij de Nederlanden, maar omdat hij nog minderjarig was werd Margaretha landvoogdes van deze gebieden. In 1515 werd hij volwassen verklaard en nam officieel de gebieden in zijn bezit.
Belangrijk voor het Sinterklaas-verhaal is dat de jonge Keizer Karel door onze streken trok om zich in een reeks van 'Blijde inkomsten' voor te stellen en geliefd te maken bij de bevolking. Uit deze grootse feesten ontstonden talloze volksverhalen en tradities. Een mogelijk verband met 'Zwarte Piet' wordt gesuggereerd, maar werd ( volgens mijn Google-inspanningen) nog niet wetenschappelijk onderzocht. Misschien zou de UNESCO er goed aan doen om eerst dààr werk van te maken, alvorens de 'Zwarte Piet'-traditie als simpel 'racisme' te bestempelen.


In het Iberische schiereiland hadden de moslims en Joden eeuwenlang volwaardig samengewoond, maar in Portugal was door sinds 1492 een eind aan gekomen. Velen vertrokken, velen bekeerden
zich verplicht tot het Christelijk geloof. Heel wat Portugese Joden vluchtten naar het rijke Vlaanderen en brachten hun Moorse ( soms 'zwarte' ) bedienden met zich mee. Waar de hervormde Joden nauwe relaties aanknoopten bij de gegoede burgerij gebeurde het dat hun Moorse bedienden werden meegebracht. Van landvoogdes Margeretha wordt beweerd dat ze een 'zwarte' bediende in haar hofhouding.

Van Keizer Karel staat vast dat één van zijn persoonlijke bodyguards een zwarte was, die hem begeleide bij de blijde intredes in de Nederlanden. Er bestaat zelfs een schilderij van deze persoon, die er allesbehalve als een 'slaaf' uitziet ( maar dus wel degelijk een 'knecht' was: een 'knecht' van Keizer Karel.) Opvallend is daarbij de kledij van de huidige 'Zwarte Piet' die er niet bepaald uitziet als een slaaf of een katholieke assistent-heilige, noch als een 17de, 18de, 19de of een 20ste eeuwse persoon. Nee: onze 'Zwarte Piet'-figuur ziet er exact uit zoals elke rijke knecht van Keizer Karel er rond 1510-1520 had uitgezien. 




Zo staat hij op het mooi schilderij van deze figuur door Jan Mostaert, maar ook op andere schilderijen zoals de 'Allegorie op de troonsafstand van Keizer Karel' van Frans Franken komt een gelijkaardige figuur voor. Al die heisa vertelt vandaag in de media nobele dingen over de noodzakelijke strijd tegen 'racisme', maar persoonlijk vind ik dat de strijd tegen racisme beter kan gevoerd worden door beter geïnformeerd te worden in plaats van 'meer meningen' te hebben. 

 Waarom laten we de UNESCO niet uitzoeken hoe het juist zit met de 'historische' oorsprong van de leuke Sinterklaas-traditie zoals we die allemaal kennen? Of laten we vanaf nu alleen nog Sint-Maarten vieren, zoals echte Aalstenaars.