Maar in de loop van deze namiddag vond ik het steeds boeiender worden. Het probleem van 'Zwarte Piet' heeft niets te zien met Sint-Nicolaas, maar met het Sinterklaasfeest. Het bewijs moet onder andere worden gezocht in een boeiend feit: Sinterklaas ( de heilige) komt helemaal niet uit Spanje. In onze Sinterklaas-traditie doet hij dat duidelijk wél. De traditie bundelt een hele reeks katholieke, heidense en volkse elementen, maar het 'feest' zoals we het kennen zou ontstaan zijn in de tijd van Keizer Karel ( 1500 - 1558). Deze keizer was afkomstig uit de Nederlanden, maar vestigde zich in 'Spanje'. In 1506 erfde hij de Nederlanden, maar omdat hij nog minderjarig was werd Margaretha landvoogdes van deze gebieden. In 1515 werd hij volwassen verklaard en nam officieel de gebieden in zijn bezit.
Belangrijk voor het Sinterklaas-verhaal is dat de jonge Keizer Karel door onze streken trok om zich in een reeks van 'Blijde inkomsten' voor te stellen en geliefd te maken bij de bevolking. Uit deze grootse feesten ontstonden talloze volksverhalen en tradities. Een mogelijk verband met 'Zwarte Piet' wordt gesuggereerd, maar werd ( volgens mijn Google-inspanningen) nog niet wetenschappelijk onderzocht. Misschien zou de UNESCO er goed aan doen om eerst dààr werk van te maken, alvorens de 'Zwarte Piet'-traditie als simpel 'racisme' te bestempelen.
In het Iberische schiereiland hadden de moslims en Joden eeuwenlang volwaardig samengewoond, maar in Portugal was door sinds 1492 een eind aan gekomen. Velen vertrokken, velen bekeerden zich verplicht tot het Christelijk geloof. Heel wat Portugese Joden vluchtten naar het rijke Vlaanderen en brachten hun Moorse ( soms 'zwarte' ) bedienden met zich mee. Waar de hervormde Joden nauwe relaties aanknoopten bij de gegoede burgerij gebeurde het dat hun Moorse bedienden werden meegebracht. Van landvoogdes Margeretha wordt beweerd dat ze een 'zwarte' bediende in haar hofhouding.
Van Keizer Karel staat vast dat één van zijn persoonlijke bodyguards een zwarte was, die hem begeleide bij de blijde intredes in de Nederlanden. Er bestaat zelfs een schilderij van deze persoon, die er allesbehalve als een 'slaaf' uitziet ( maar dus wel degelijk een 'knecht' was: een 'knecht' van Keizer Karel.) Opvallend is daarbij de kledij van de huidige 'Zwarte Piet' die er niet bepaald uitziet als een slaaf of een katholieke assistent-heilige, noch als een 17de, 18de, 19de of een 20ste eeuwse persoon. Nee: onze 'Zwarte Piet'-figuur ziet er exact uit zoals elke rijke knecht van Keizer Karel er rond 1510-1520 had uitgezien.
Zo staat hij op het mooi schilderij van deze figuur door Jan Mostaert, maar ook op andere schilderijen zoals de 'Allegorie op de troonsafstand van Keizer Karel' van Frans Franken komt een gelijkaardige figuur voor. Al die heisa vertelt vandaag in de media nobele dingen over de noodzakelijke strijd tegen 'racisme', maar persoonlijk vind ik dat de strijd tegen racisme beter kan gevoerd worden door beter geïnformeerd te worden in plaats van 'meer meningen' te hebben.
Waarom laten we de UNESCO niet uitzoeken hoe het juist zit met de 'historische' oorsprong van de leuke Sinterklaas-traditie zoals we die allemaal kennen? Of laten we vanaf nu alleen nog Sint-Maarten vieren, zoals echte Aalstenaars.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten